Kökleri yuvarlak ve yumru şeklindedir, bir veya iki yıllık otsu bir bitkidir. Sebze olarak kullanılır.
• Çeşitli faydalı maddeler yanında, bilhassa radyoaktif bir maddeyi de ihtiva eder. Bu özellikleriyle vücudu şeker hastalığına, vereme ve kansere karşı korur.
• Mide ve bağırsak üzerinde etkilidir, onları kuvvetlendirir, hastalıklarının iyileşmesine yardım eder.
• Kansızlığı giderir.
• Kemik zafiyeti olanlara da çok fayda verir.
• Böbrekleri çalıştırır.
• Karaciğeri hastalıklara karşı korur, düzenli çalışmasını sağlar.
• B vitaminleri ve fosforu ile sinirleri yeniler, çalışmalarını artırır, sinirleri teskin eder.
• Kırmızı pancar çiğ olarak salata içinde yenmelidir. Midesi zayıf olanlar suyunu içebilirler, her öğün yarım fincan yeterlidir.
• Tansiyonu olanlar az yemelidirler.
Eviniz Bahar Çiçekleriyle Güzelleşsin.
Bahar coşkusunu önce bitkiler yaşar. Bazısı mis kokularıyla, bazısı güzel çiçekleriyle müjdeler baharı. Baharın ilk habercisi nergis ve sümbüllerdir.
Rüzgâr eğer sümbül kokusu getiriyorsa anlayın ki bahar geldi. Peki, sokakları, pencere önlerini, balkonları ve evleri süsleyen bahar çiçekleri neler ve bunlara nasıl bakılır?
Batı'da balkon ve mutfak bahçeciliği çok yaygın. Balkonda sebze-meyve yetiştirmeye alışkınız da mutfağı yeni duyuyoruz. Ama mutfak tezgahında saksılarda mis kokulu bitkiler yetişebiliyor. Mart-nisan ayları nane, fesleğen, maydanoz, domates, biberiye ve kekik ekmek için uygun. Bitkilerinizi, günde üç-dört saat güneş görecekleri bir yere koymanız, iki-üç günde bir sulamanız yeterli. Hatta mutfağınızda bir balkon varsa işiniz daha kolay, bitkilerinizi bir meyve sandığında bile yetiştirebilirsiniz. Gerekli olan ahşap kasayı marketten alabilirsiniz. Kasanın zeminine naylon serip üzerine toprağı koyarsanız sebze tarlacığınız hazır. Naylona birkaç delik açmayı ihmal etmeyin. Sonra da domates fidesi dikin. Kendinize minik bir organik bahçe yapabilirsiniz.
Evde filizlenen patates ve soğanlarınızı da atmak yerine toprağa gömerseniz mayıs ayından itibaren taze soğan yiyebilirsiniz.
Manavdan veya pazardan aldığınız taze nanenin en kalın gövdeli olanını cam bardakta suya koyun. Köklendikten sonra yayvan ve derin bir saksıya dikin.
Fesleğen tohumunu da ekmenin tam zamanı. Yazın mis kokulu yapraklarını gösterecektir. Fesleğen için organik maddece zengin toprak kullanmak gerek. Bol güneş alan bir yere koyun.
Alacağınız taze kekiği suda köklendirerek ekerseniz evde kekik de yetiştirebilirsiniz.
Saksıya dikkat: Son zamanlarda seramik saksılar pek moda. Fiyatları 6 TL'den başlıyor. Bu saksılar çok güzel fakat bunlarda genellikle suyun akmasını sağlayan drenaj delikleri olmuyor. Bu da köklerde fazlaca su bulunmasına, çürümeye sebep olur. Seramik saksı alacaksanız drenaj deliği olan saksıları tercih edin. Bakıma aldığınız ev bitkilerinizi saksısından çıkarın. Toprak fazlasıyla kökle sarılmışsa daha büyük bir saksıya ekmeniz gerekiyor.
*İstanbul Üniversitesi Ormancılık Fakültesi Süs Bitkileri Bölümü
Bahar, sümbülün kokusuyla lalenin güzelliğiyle gelir
Lale, nergis: Lale ve nergis soğanları kasım-aralık aylarında saksılara veya bahçeye dikilir. Bu çiçekler; geçirgen, hafif kumlu organik maddece zengin toprakları sever. Çiçek soğanları 5-10 santim derinlikte dikilmelidir. Şubatta boy vermeye başlar. İlkbaharda çiçek açar. Nergis mis gibi kokar.
Sümbül: Diğer soğanlı çiçekler gibi kasım-aralık aylarında dikilir. Şubat sonu, mart başı gibi açar. Çok güzel kokusu vardır. Uzun dönem çiçekli kalır.
Kasımpatı: Güzelliğiyle göz dolduran bir çiçektir. Özellikle pencere önü ve bahçelerde çok güzel dururlar. Soğuğa dayanıklıdırlar. Sonbahar sonundan kış sonuna kadar çiçekli kalırlar. Havaların bir sıcak, bir soğuk olduğu şu dönemin en dayanıklı çiçeklerindendir.
Funda: Çok kireçli olmamak şartıyla tüm topraklarda yaşayabilirler.
Asitli toprağı severler. Fazla su istemezler. Pencere önündeki saksılarda ve bahçelerde çok güzel görünürler.
Şimdi dikin yazın açsın
Afrika zambağı: İlkbahar döneminde dikilirler ve yazın (temmuz, ağustos) çiçek açarlar.
Zambak (Lilium): Sonbahar ve ilkbahar dönemlerinde de dikilebilirler.
Çiçeklenmeleri mayıs-ağustos aylarında olur.
Hezaran: Mayıs-temmuz aylarında çiçekleri açar. Hezaran kelimesinin anlamı "binlerce" demek. Bitkinin bir dalında sayısız çiçek açtığı için bu adı almış olmalı.
Hercai menekşe: Bir zamanların ilkbahar-yaz çiçeği olan hercailer yeni çeşitleriyle son yıllarda kış aylarında da gülen yüzlerini gösteriyorlar.
Kanarya gülü: O bir gül değil ama bir gül kadar zarif ve güzeldir. Nisan-mayıs aylarında çiçek açar.
Leylak: Her tür toprakta rahatlıkla gelişim gösterir. Mart-mayıs aylarında çiçek açar. Bahçe bitkisidir.
Aslan ağzı: Bahçe bitkisidir. Balkonlarda büyük saksılara dikilebilir. Ocak-mart aylarında dikilir. Güneşli yerleri sever. Yazın açarlar.
Küpeli çiçeği: Özellikle asma saksılarda çok güzel bir görüntüsü oluyor. Uygun şekilde bakılırsa soğuklara kadar çiçek açar. Direkt güneş almayan serince bir yerde tutulmalı. Düzenli olarak su ve gübre verilmeli. İç mekân için pek uygun değil, pencere önlerini veya balkonları tercih ediyor. Toprağı hafifçe kuruyunca sulayın.
Petunya: Çok dekoratif çiçeklerdir. Duvarda, bahçe korkuluklarında, balkon önlerinde yayılabilir. Son zamanlarda siyah torbalarda asmaya uygun şekilde yetiştiriliyorlar. Akdeniz'de özellikle Kırbıs'ta çok yaygın. Sarmaşık olan türlerini tercih edebilirsiniz. Mart sonuna kadar dikimi yapılıyor. Mayıs ayının başlarında çiçeklenmeye başlıyor. Balkonda asma saksılarda yetiştirebilirsiniz.
Baharda çiçeklerini gösteren ağaçlar
- Açelya
- Mor salkım
- Erik
- Erguvan (baharın habercisi)
- Manolya
